Trabzon Ticaret Borsası (TTB) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Yavuz Selim Çakıroğlu, Türkiye çay sektöründe yapısal çözülme ve finansal kırılmanın derinleştiğini belirterek, üretici sanayicinin zor durumda olduğunu, buna karşın paketleme firmalarının haksız kazanç elde ettiğini söyledi.
Çakıroğlu, yaptığı yazılı açıklamada Türkiye çay sanayisinin mali ve operasyonel açıdan ciddi bir kırılma sürecinden geçtiğine dikkat çekerek, “Bu kriz yalnızca finansal göstergelerle sınırlı değil. Üretimden tüketime, kamu politikasından piyasa davranışlarına kadar geniş bir yelpazede denge kaybı yaşanıyor” dedi.
“Küçük üretici finansal baskı altında”
Yüksek işletme sermayesi ihtiyacı ve artan kredi maliyetlerinin sanayiciyi zor durumda bıraktığını vurgulayan Çakıroğlu, “Küçük ve orta ölçekli imalatçılar hammaddeyi peşin ya da kısa vadeli ödemek zorunda kalıyor. Finansmana erişim zorlukları kuru çay imalatçısını kısa vadeli ve çoğu zaman yıkıcı finansal manevralara mecbur bırakıyor” ifadelerini kullandı.
“Ürün bozdurma modeli çıkış değil, çöküş getiriyor”
Son yıllarda yaygınlaşan “ürün bozdurma” veya “peşin satış” modelinin sektörde görünmez bir finansman ağına dönüştüğüne dikkat çeken Çakıroğlu, “Sanayici, elindeki çayı çoğu zaman maliyetinin altında, sermayesi güçlü paketleme firmalarına satarak nakit akışı sağlıyor. Ancak bu durum, uzun vadede rekabet gücünü yok eden bir borç döngüsüne neden oluyor” değerlendirmesinde bulundu.
“Sanayici zararına, paketçi kârına çalışıyor”
Paketleme firmalarının sektördeki finansal sıkıntıyı fırsata çevirdiğini dile getiren Çakıroğlu, “Yaklaşık 400 paketleme firması var ve büyük kısmı üretim yapmadan sadece ambalajlama ve pazarlamadan kazanç sağlıyor. Özellikle zincir marketler ucuz hammaddeyle maliyetin altında çay satışı yaparak haksız fiyat avantajı elde ediyor” dedi.
“Adil değer zinciri yeniden kurulmalı”
Sektörün sürdürülebilirliği için kısa vadeli fiyat rekabeti yerine adil değer paylaşımının esas alınması gerektiğini vurgulayan Çakıroğlu, şu önerilerde bulundu:
Çaykur’un marka ve paketleme gücü artırılmalı,
Küçük üreticiye finansal koruma sağlanmalı,
Piyasa denetimleri sıklaştırılmalı,
Kalite standartları yeniden tesis edilmelidir.
“Çayın değeri emeğin hakkıyla ölçülür”
Mevcut sistemin üreticiyi cezalandırıp paketçiyi ödüllendirdiğini belirten Çakıroğlu, açıklamasını şu sözlerle tamamladı:
“Bugünkü tablo yalnızca mali bir çöküş değil; emeğin, kalitenin ve güvenin aşındığını gösteriyor. Gerçek çözüm, Çaykur’un yeniden sanayicinin yanında konumlanması ve etik, dengeli bir piyasa yapısının kurulmasıyla mümkündür. Çayın değeri fincanın rengiyle değil, her aşamadaki üreticinin emeğinin hakkıyla ölçülür.”
Kaynak:
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.